Een maand na vertrek is het hoog tijd voor een update, een poging om de ingewikkelde alledaagse Zuid-Soedanese werkelijkheid naar Nederland gecommuniceerd te krijgen.

Inmiddels begin ik een beetje mijn plekje te vinden, al blijft die natuurlijk kaal zonder ‘thuis-thuis' familie en vrienden. Mensen op afstand waarderen gaat me van een leien dakje, maar toch mogen de mensen dichtbij er ook zijn. In Loa voel ik me erg op mijn gemak en heb ik vrienden gemaakt in leeftijd variërend van een jaar of zes tot in de vijftig. Vooral kinderen vinden het fantastisch om even howarjoe te zeggen. De gemiddelde baby veranderd echter in huilbaby bij het zien van zoveel blanke huid. Na een dag onderzoek doen in Nimule keer ik graag weer terug op mijn territorium voor een potje voetbal, voedsel en slaap.

Nimule is een bijzondere stad. Overal loslopende koeien en geiten eten de kool van de buurman op en zorgen zo voor conflicten. De buurman gaat daarom vissen in de Nijl of begint een handeltje dat zich richt op in lange rijen wachtend verkeer over de grens met Oeganda. Als hij tot de Madi stam behoort, stapt de buurman naar de traditionele autoriteit, de chief, om zijn gelijk te houden. Als zijn tegenpartij een Dinka is zal die wellicht niet op komen dagen bij de zitting en blijft het conflict bestaan. De politie wordt gedomineerd door Dinkas en zal niet zo gauw een hand uitsteken. Maar wat nu als nu niet een Dinka koe je kool opeet, maar een Dinka man een huis op je land bouwt en je met wapens weg dreigt te sturen? Dan ga je weg. Wat doet de kerk? De verschillende kerken bidden, zingen, houden diensten en bemoeien zich soms met politiek. Eén kerk wordt gedomineerd door Dinkas, de overige door Madis en andere stammen. De Dinka kerk houdt zich redelijk afzijdig van andere kerken. Ze lijkt mee te werken aan de bescherming van de kool, maar minder aan die van het land. Ietsje uitwerken en het is een masterthesis!

Loa en Nimule liggen allebei aan het langste stuk asfalt in Zuid-Soedan, vijf jaar terug lag er minder dan 10 kilometer in het hele land. Waar een weg is rijden auto's, maar ze stoppen ook en zijn zo een bron van inkomsten. Internally displaced persons (IDPs) die vlakbij de verharde weg wonen, gaan , tegen de zin van de plaatselijke bevolking, daar niet meer weg. Stammen zoals de Acholi, wiens grondgebied net niet aan de weg grenst, betwisten de bestaande grens om hun gemeenschap en willen ook profiteren. Waar een weg wordt aangelegd, komen wegwerkers, en dus prostituees, en dus neemt het aantal hiv-besmettingen lokaal toe. Deze indirecte verbanden liggen misschien niet voor de hand, maar het kan nog gekker, namelijk door een bijzondere dynamiek rondom verkeersongevallen.

Bij de payam office (gemeentehuis, een mooi en groot woord voor een vierkant gebouwtje met acht bureaus en negen stoelen, medewerkers zitten buiten in de zon, verwijzen graag door naar een ander, die dan de volgende dag en dan weer de volgende dag en weer de volgende dag aanwezig is) staat een touringcar met wat deukjes en grote gaten in de ramen. Hij heeft een ongeluk gehad en is later met stenen bekogeld door de lokale bevolking. Vandalisme, denk ik. Een Nederlandse Marcheaussee die verkeersagenten opleidt vertelt me het hele verhaal. Na een busongeluk dat doden veroorzaakt weet de buschauffeur dat hij zijn leven niet zeker is en vlucht de bush in. Een passagier rijdt de bus naar de payam office, waar de lokale bevolking hem aanziet voor buschauffeur en ter plekke stenigt. Waarom niet naar de politie? ‘Wat heeft de politie hiermee te maken, die gaan echt die buschauffeur niet straffen hoor. Sommigen weten niet eens dat je hiermee naar de politie zou kúnnen gaan.' Vanwege het gevaar op de weg wordt er heel wat gebeden voor behouden aankomsten. Maar als jij ruzie hebt gemaakt en de ander komt niet behouden aan, zou je boze krachten gebruikt kunnen hebben. Dat is moeilijk te bewijzen, maar je moet niet raar kijken als je hut dus in vlammen opgaat.

Ik geef toe, dit is het niet-representatieve sensatieverhaal, maar het geeft een indicatie van de anders-ervaring die het interessant maakt om hier te zijn. Veel observaties dit keer, en weinig persoonlijke noten. Maar het is ook niet zinvol om te herhalen dat het 's avonds nog steeds vanaf zeven uur donker is en dat ik handmatig blijf douchen? Arm is arm, ziek is ziek, warm is warm, enzovoort. Ondertussen probeer ik te luisteren of God mij richting wijst vanuit deze ervaringen. En ik geniet van het mooie weer en de natuur. Vorige week heb ik de Nijl bezocht, drie dagen met pastor Martin Drugu de bush in, geprobeerd krokodillen en hippo's te vereeuwigen, voordat ze dat met ons deden! Vader, moeder, vriend of anderszins: wees gegroet!